Moi Drodzy!
Domyślam się, że macie już serdecznie dość części zdania i z niechęcią czytacie kolejne lekcje. Jednakże musicie jeszcze trochę wytrzymać 😬. Obiecuję, że jesteśmy już blisko końca.
Bohaterem dzisiejszej lekcji będzie okolicznik.
Otwieracie zeszyty i zapisujecie dzisiejszy temat lekcji.
Temat: Rodzaje okoliczników.
Okolicznik jest częścią zdania, która przysparza uczniom najwięcej problemów. Nie zawsze jesteście przekonani co do trafności wyboru wyrazu, który miał zostać oznaczony jako okolicznik. Dzisiejsza lekcja rozwieje wszystkie Wasze wątpliwości. Nigdy więcej nie zawahacie się przy wyborze okolicznika. Zatem bierzemy się do pracy.
Okolicznik jest częścią zdania, która określa w wypowiedzeniu czasownik. Nazywa między innymi: sposób wykonywania czynności, jej przyczynę, czas, miejsce i cel. Odpowiada na pytania :jak? gdzie? kiedy? po co? dlaczego? To już wiemy z klasy piątej. Przyjrzyjmy się, więc poniższemu zdaniu i spróbujmy ustalić jak najwięcej faktów zawartych w podanej informacji.
Rano pani Honorata szybko wyszła na zakupy, aby spotkać w sklepie pana Zbigniewa.
Staraliśmy się ustalić jak najwięcej okoliczności całej sytuacji:
pytając - dokąd? - chcielibyśmy ustalić miejsce
- po co? - ustalając przyczynę
- kiedy? - określając czas
- jak? - ustalając sposób
Wiemy już, że szukamy go w zdaniu przy czasowniku ( na wykresie jest jedną ze strzałek odchodzących od orzeczenia). Powyższy przykład uzasadnił nam również samą nazwę "okolicznik", ponieważ dzięki niemu możemy ustalić okoliczności jakieś sytuacji.
Okolicznik może być wyrażony:
*przysłówkiem - jak?- szeptem
*wyrażeniem przyimkowym - gdzie? - pod stołem
*zaimkiem - gdzie? - tu
W zależności od tego, co chcemy ustalić, rozróżniamy :
Np.
* okolicznik czasu - przyjechaliśmy (kiedy?) wczoraj
* okolicznik miejsca - poszliśmy (gdzie?) do lasu
* okolicznik sposobu - spaliśmy (jak? ) wygodnie
* okolicznik przyczyny - wyciągnęliśmy płaszcze (po co? dlaczego? z jakiego powodu?) z powodu deszczu
* okolicznik warunku - udzielił pierwszej pomocy (w jakim wypadku? pod jakim warunkiem?) - w razie wypadku
*okolicznik przyzwolenia - brnął przez zaspy (mimo co?mimo czego?) mimo skrajnego wyczerpania
*okolicznik stopnia - uczył się (jak?) bardzo dobrze
*okolicznik celu - maluje (po co?) dla przyjemności
Wykonajmy wspólnie zadanie:
Zad.1. Znajdź w podanych zdaniach okoliczniki , nazwij je.
a) Mimo zakazu chłopiec poszedł na budowę.
Chłopiec (podmiot), poszedł (orzeczenie)
Okolicznika szukamy przy orzeczeniu (musi odpowiadać na pytanie kierowane od strony orzeczenia), czyli poszedł (gdzie?) na budowę; poszedł (mimo co?) mimo zakazu.
Tym samym mamy dwa okoliczniki:
okolicznik miejsca - na budowę
okolicznik przyzwolenia - mimo zakazu
b)Wieczorem machnął ręką lekceważąco.
(on) - podmiot domyślny , machnął (orzeczenie)
machnął (kiedy?) wieczorem, machnął (jak?) lekceważąco
W zdaniu występują dwa okoliczniki:
okolicznik czasu: wieczorem
okolicznik sposobu : lekceważąco
W zeszytach w formie notatki ( oczywiście może być graficzna 😊) zapiszcie informacje na temat okolicznika oraz przepiszcie zadanie 1. ( bez mojego tłumaczenia 😋).
Następnie zapraszam na stronę epodręczniki, gdzie wykonacie zadania w formie online. Poniżej znajduje się link: https://epodreczniki.pl/a/o-kazdej-okolicznosci---okolicznik/DILp6Vwnk
oraz quiz :
Kolejna część zdania omówiona. Zmęczeni?
Dlatego kończymy na dziś. To Wasz szczęśliwy dzień, ponieważ nie musicie robić żadnych dodatkowych zadań w zeszycie. 😝.
Do jutra Ludziska ! Miłego dnia 😊.
Comments